İlçemizin Coğrafi Yapısı
Nurdağı 36-37 Doğu meridyeni ile 37-38 kuzey paralelleri arasında yer almaktadır. Doğusu Gaziantep ili Şahinbey ve Şehitkamil ilçeleri, batısı, Osmaniye ili Bahçe ilçesi kuzeyi, Kahramanmaraş ili Türkoğlu ve Pazarcık ilçeleri, güneyi, Gaziantep ili İslahiye ilçesi ile çevrilidir.
E-24 Karayolu üzerine kurulu Nurdağı, tam ortasında doğuyu, batıya; kuzeyi, güneye bağlayan yolların birleştiği kavşakta yer almaktadır. İslahiye'ye 21km. Gaziantep'e 67km. Kahramanmaraş'a 48km. Bahçeye 18km. Uzaklıkta olan ilçemizin merkez rakımı 570 tir.
Nurdağı ilçesi növesi 09.09.1929 tarihinde TCDD Gar Şefliği'nin kuruluşuyla oluşmuş bir süre sonra çevreden gelen birkaç ailenin yerleşmesiyle köy haline gelmiş. 1972 yılında yapılan E-24 Karayolunun buradan geçmesiyle kuzeyi güneye, doğuyu batıya, bağlayan yol kavşağının bulunduğu bölgede hızlı bir yapılaşma ve bu yapılaşmayı müteakiben nüfus artışı olmuş 06.06.1976 tarihinde belediyenin kurulmasıyla birlikte kasaba statüsü kazanmıştır. Gelişmenin ve yapılaşmanın devam etmesi üzerine 20.05.1990 tarihinde İslahiye'nin Fevzipaşa bucağında 9, Sakçagözü bucağında 18, ve merkezden de bir köyün ayrılmasıyla 20523 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 3644 sayılı kanunla ilçe hüviyetini kazanarak Gaziantep'in 5. ilçesi olmuştur.
Amanos dağları eteklerinde bulunan Nurdağı tarihi ipek yolu üzerindedir. Bu bölgeler osmanlı döneminde Cebeli bereket (Şimdiki Osmaniye ili) vilayetine bağlı idi. İlçemizin ilk yerleşim yeri Kurudere Osmaniye ili Bahçe ilçesi kaman köyü'nden zorunlu olarak göç eden, zorunlu diyoruz; çünkü Kurudere'de ikamet etmekte olan yaşlı kişilere göre Kaman dolaylarında çok çetin bir kış olmuş, geçimi genelde hayvancılık olan bu kişilerin hayvanları neredeyse açlıktan kırılacakmış bu durumdan dolayı şu andaki yerleşim yerine gelmişlerdir.
1850'li yıllardan sonra Avrupalıların özellikle Almanların Arap petrol yataklarına ulaşmak için 1870'li yıllarda yaptıkları demir yolu bu yoldan geçmektedir. 09.09.1929 yılında TCDD gar şefliği kurulmuştur. Gar kömürler'li Hacı Ökkeş Kömüroğlu'nun topraklarına yakınlığından dolayı Kömürler İstasyonu adını almıştır. Bu istasyonun açılmasından sonra Gar çevresinde amele ve çavuş barakaları kurulmuştur. Bu barakalardan birisi de 1989 seçimlerinde belediye başkanı Hüseyin yılmazın babası Mustafa yılmaza aittir. İnsanlar buraya çalışmaya gelmesiyle bazı sosyal ihtiyaçları giderecek ki çük işletmelere gerek duyulmuştur. İstasyon önündeki içme suyu kuyusu o tarihlerde açılmıştır.
1937 yılında Suriye kökenli Muhammed ve karısı Emin İstasyon yakınlarında çalışanların ihtiyaçlarının karşılanması için bir fırın ve bir bakkal açılmıştır. Bu bakkal ve fırın ilçemi tarihinde açılan ilk işletmedir. Bursa'lı Ali demir'in anlattığına göre bu Arap, dükkânını eşkıyalar yağmaladığı için 1940 yılında Hatay'ın Reyhanlı ilçesine göç etmiştir.1942 yılında Kömürler Köyü den Kambur Şıho lakaplı bir şahıs Arabın dükkânının bir bakkal açmıştır. Ardından Olucak'tan güllü ceylan ve Aziz Ağa, Mektepli Mustafa yiğit ve Altındiş Ali ilk manifatura ve değirmeni açmıştır.
Musa çavuş, Topal Hasan ve Elazığlı Sait usta bir süre sonra memleketi Elazığ'a göç etmiştir. İstasyon civarına göç etmesi ile ilk yerleşim birimi olmaya başlamıştır. Nüfusun artmasıyla beraber manifatura, değirmen kahve (kıraathane) ve bakkal işletmeleri açılışı hız kazanmıştır. 1937 yılında bölgeden geçen kara ve demir yolu, emniyet ve asayişinin sağlanması ve meydana gelen eşkıya baskınları, gasp ve soygun olaylarının önüne geçmek ve bölgenin güvenliği için İslahiye ilçe jandarma Karakolu adı altında ilçenin güney çıkışında şuandaki Kömürler Köyü yakınında bir karakol yapılmıştır. Bu Karakol daha sonra istasyon civarına taşınmış, bu karakolda yukarıda bahsettiğimiz Bursalı Ali Demir adlı er Karakol komutanı olarak görevlendirilmiştir.
1945 yılında Çanakçıoğulları ve Ayanoğlu maden işletme şirketlerinin gelmesi buraları daha bir canlandırmıştır. bu şirketlerde günde bin kişiye varan işçi sayısının akın etmesiyle nüfus kalabalıklaşmıştır. Osmaniye, Kahraman Maraş, Hatay ve Gazi Antep yollarının kesiştiği kavşak civarında Garibin kuyusu olarak bilinen mevkiye Mahmut Atay adlı bir şahıs ilk petrol istasyonunu açmış ardından Antep'li Memet usta adlı birisi ilk lokantayı açmıştır.
Kavşak civarında yerleşim nüfus hızla artmaya devam etmiştir. Nüfusu 2000'i aşan yerleşim biriminin belediyelik olmasına karar verilmiştir. Gerekli çalışmalar yapıldıktan sonra 06.06.1976 yılında belediyelik olmuş, ilk belediye başkanıda Kurudere Köyü'nde Sarı Reis lakaplı Hüseyin Yaşar olmuştur. Yapılan nüfus sayımlarında, 1980 yılında 4171, 1985 yılında 5.800, 1990 yılında 7.048, 1997 yılında 10.227, 2000 yılında 10.800 kişi olmuştur.
Nurdağı, kuzeyde Amanos dağlarının uzantısı ve güneyde Kartal Yücesi Tepesinin arasında kalan, Amik Ovası’nın birleşiminden mevcut olup, dağlık bölgeler güney kesimler hariç yer yer maki ve kayalık bölgeden oluşmaktadır. Ovalık bölgeler genellikle tarım alanı olarak kullanılmakta, dağlık kesimlerin yamaçlarında su kaynakları bulunmaktadır. Güneyde bulunan ormanlık alanlar sık ağaçlarla kaplıdır. Bölgede en yüksek rakım Kartal Yücesi Tepe (1429) en düşük rakım Höbür Tepe (517) dir. Nurdağı’nı dağlar açısından iki bölümde incelemek gerekir. Kuzeybatı kesimindeki Amanos Dağları’nın uzantısını teşkil eden tepeler ve güneydoğusunu oluşturan tepeler grubu.
Kocager Tepe: Kuzoluk ve Kırkpınar köylerini birbirinden ayıran tepe 1096 rakımlıdır. Kuzeybatısından güneye doğru , Kuzoluk köyünü Kilis ili, Musabeyli ilçesine bağlayan stabilize yol ve güneyinde Çınarlı Deresi mevcuttur. Bitki örtüsü çam ve meşedir.
Veysel Tepe: Kuzeyinde Kuzoluk köyünü, Bakırcan’a bağlayan asfalt yol civarında olup 1325 rakımlıdır. Rakımının yüksek olması sebebiyle kar tutar. Bitki örtüsü ormanlıktır.
Kartal Yücesi Tepe: 1429 rakımlı tepe ilçemizdeki en yüksek tepedir. Güney kısımlarında 100m. Yükseklikte ve 3km uzunluğunda uçurum ve kayalık kısım mevcuttur. Güney kısmında Kuzoluk köyü ve Bakırcan Mezrası bulunmaktadır. Kuzeyinde Kuzoluk’u Kelaşo Mezrasına bağlayan berkitme yol ve yol boyunca akan Elmalı pınar mevcuttur.
Kalecik Tepe: Hamidiye köyünü, kuzoluk ve Kırkpınar’a bağlayan asfalt yol üzeri kuzeyinde dik ve derin dere yatakları bulunan tepenin rakımı 961’dir.
Hartlaplıgedik Tepe: Kuzeyinde Sakçagözü beldesi ve kuzey yamaçlarında Sakçagözü Jandarma Karakolu bulunan tepenin rakımı 977’dir. Kış aylarında kar tutan tepenin bitki örtüsü çamdır. Güney kısmında Kuzoluk köyü ve Bakırcan mezrası bulunmaktadır. Kuzeyinde Kuzoluk’u Kelaşo mezrasına bağlayan stabilize yol ve yol boyunca Elmalı Pınarı mevcuttur.
Ökkeş Baba Türbesi Tepe: 1057 rakımlıdır. Ziyaret yeri olması sebebiyle bütün bölgelerden vuraya ulaşan asfalt yol mevcut olup bitki örtüsü meşedir.
Sarımağara Tepe: 1167 rakımlıdır. Kuzey yamaçlarında E-90 karayolu ve üzerinde Akyokuş mevkii bulunmaktadır. Dik bir meyille kuzeye doğru inen doğu istikametinde Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesi istikametine geçiş güzergâhı oluşturmakta olup bitki örtüsü makidir.
Büyükmine Tepe: 788 rakımlı olup üzerinde bitki örtüsü bulunmaktadır. Batı yamaçlarının bittiği noktadan itibaren Kahramanmaraş ili Türkoğlu ilçesi ile sınır teşkil eder.
Emir Musa Dağı: 788 rakımlıdır. Batısında E-24 karayolu, güneyinde E-90 karayolu geçmekte olup bitki örtüsü yeni dikilen çam fidanlarıdır. Ayrıca kuzey yamaçlarında TEM otoyolu geçmektedir. Batı yamaçları Nurdağı belediye hudutlarına kadar uzanır.
